ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΙΜΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΙΚΟ ΣΦΥΡΟΕΡΑ ΑΠΟ ΚΟΙΝΟΥ ΑΠΕΡΑΘΙΤΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΤΙΤΩΝ 3 Μαίου στην στοά του βιβλίουf (φωτογραφίες από τα έργα του}

Θα χαρούμε να μας τιμήσετε με την παρουσία σας στην εκδήλωση τιμής και μνήμης, αφιερωμένη στον ποιητή και συγγραφέα Νίκο Βλ. Σφυρόερα, την οποία διοργανώνουν ο Απεραθίτικος Σύλλογος Νάξου και ο Σύλλογος Φιλωτιτών Νάξου το Σάββατο 3 Μαΐου 2014 και ώρα 19:00 στη Στοά του Βιβλίου της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας (Πεσματζόγλου 5 και Σταδίου).

 Ο Νίκος Σφυρόερας  γεννήθηκε το 1913 στ’ Απεράθου της Νάξου. Σπούδασε νομική, φιλολογία, θέατρο και βιβλιοθηκονομία. Από τα φοιτητικά του χρόνια ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία, αναλαμβάνοντας αρχισυντάκτης του περιοδικού Ελληνική Δημιουργία, και συνεργάστηκε με εφημερίδες και περιοδικά, με λογοτεχνικά άρθρα, κριτικές, ποιήματα, διηγήματα
, ιστορικές και λαογραφικές μελέτες. Υπήρξε από τους πρωτεργάτες του Ε.Ι.Ρ. και πρωτοπόρους της Ελληνικής Ραδιοφωνίας
και Τηλεόρασης. Το 1938 δημοσίευσε την πρώτη ποιητική του συλλογή Πύρεθρα και ακολούθησαν Ελληνικός Όρθρος (1954), Πολύμνια (1965), Ο Ιησούς πεινά (1975) και Συγκομιδή (1988).Έχει γράψει επίσης πλήθος λαογραφικών εργασιών, όπως Ιστορίες του Νικολού, Παναγιά η Απεραθίτισσα, Η ιστορία της ναξιακής σμύριδας κ.λπ. Θεατρικά έργα: Ελεύθεροι Πολιορκημένοι (Α΄Κρατικό Βραβείο 1965), Μια Θαλασσινή Πολιτεία, Ο Ληστής, Δειπνοσοφιστές και Αλαμάνα.

Έγραψε κινηματογραφικά σενάρια Μαύρη Γη (η πρώτη νεορεαλιστική ελληνική ταινία 1952), Το νησί των Ανέμων (1953), Το Μεγάλο Μυστικό (1963), Ου κλέψεις (Α΄ Βραβείο Σεναρίου Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Θεσ/νίκης, 1965), Ο Παρθένος (1966), Ένα Ένα Τέσσερα (1976) κ.ά. Μετέφρασε όλες τις τραγωδίες του Αισχύλου και του Ευριπίδη, τις κωμωδίες του Αριστοφάνη, τα Ειδύλλια του Θεόκριτου, τους αρχαίους λυρικούς ποιητές, το μυθιστόρημα του Λόγγου Δάφνις και Χλόη, ενώ είναι είναι ο πρώτος παγκόσμια μεταφραστής του Μενάνδρου.

Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, έλαβε ενεργό μέρος στην Εθνική Αντίσταση (ΕΑΜ) και για τον λόγο αυτό τιμήθηκε μετά την Απελευθέρωση με το Μετάλλιο Ανδρείας του Στρατάρχη Αλεξάντερ «για τη συμβολή του στην απελευθέρωση της Ευρώπης», ενώ το τραγούδι του «Χραμάκι Απεραθίτικο» έγινε ο ύμνος στο στόμα του Ναξιακού λαού δίνοντας το μήνυμα και την ελπίδα της απελευθέρωσης. Ενεργό μέρος έλαβε επίσης και στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της Κύπρου (1955-1959), γράφοντας άρθρα και ποιήματα και παρουσιάζοντας ραδιοφωνικές εκπομπές (και γι’ αυτή του τη δράση τιμήθηκε από τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, πρώτο πρόεδρο της Κυπρακής Δημοκρατίας).

Ο Νίκος Σφυρόερας απεβίωσε αιφνίδια στις 17 Σεπτεμβρίου 1989 αφήνοντας ένα τεράστιο ανέκδοτο έργο.

Ασχολήθηκε με πάμπολλους τομείς των γραμμάτων και των τεχνών.

 Υπήρξε ηθοποιός, δημοσιογράφος, θεατρικός συγγραφέας,σκηνοθέτης, μεταφραστής αρχαίων κειμένων, σεναριογράφος,αντιστασιακός. Κωμωδίες του Αριστοφάνη και του Μενάνδρου έχουν παρουσιαστεί σε δική του μετάφραση από το Εθνικό Θέατρο στο Ηρώδειο, και στην Επίδαυρο. Εγραψε τον ύμνο του ΕΑΜ της Νάξου. Πάνω από όλα όμως ήταν λαογράφος και κυρίως ποιητής με πέντε ποιητικές συλλογές και θεωρείται εκ των κορυφαίων Ναξίων λογοτεχνών.
Ήταν και με το έργο του παραμένει,ογκόλιθος του πνεύματος και του πολιτισμού,στυλοβάτης της λαικής μας παράδοσης. Η κληρονομιά που μας άφησε είναι σπουδαία και πολύτιμη.
Ο Νίκος Σφυρόερας δεν ανήκει μονάχα στ'Απεράθου, αλλά η εμβέλεια του έργου του ξεπερνάει τα Ναξιακά και Κυκλαδικά πνευματικά δρώμενα,έχοντας πανελλήνια απήχηση και αναγνώριση διαχρονικά.

Αντίστοιχη εκδήλωση είχε πραγματοποιηθεί στ' Απεράθου το καλοκαίρι του 2013 με ιδιαίτερη επιτυχία.

Ο Απεραθίτικος Σύλλογος απο κοινού με το Σύλλογο Φιλωτιτών Νάξου για να τιμήσουν την πολύπλευρη προσφορά του στα ελληνικά γράμματα οργανώνουν την εκδήλωση αυτή με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 101 χρόνων από τη γέννησή του.
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης θα ακουσθούν μελοποιημένα ποιήματα του, θα υπάρξουν απαγγελίες,ενώ θα προβληθούν αποσπάσματα απο κινηματογραφικά του έργα

ΜΑΥΡΗ ΓΗ

---

ΜΑΥΡΗ ΓΗ

Το 1951, ιδρύει το Συνεταιρισμό Παραγωγής Ταινιών. Το 1952 ο Στέλιος Τατασόπουλος γύρισε τη δεύτερη νεορεαλιστική ταινία του: Τη «Μαύρη γη». Μια ταινία φιξιόν και ντοκιμαντέρ, ταυτόχρονα, σε σενάριο του συγγραφέα Νίκου Σφυρόερα, σκηνογραφίες του ηθοποιού και ζωγράφου Μιχάλη Νικολινάκου, μουσική Γιώργου Καζάζογλου, φωτογραφία Τζανή Αλιφέρη, με πρωταγωνιστές τους Γιώργο Φούντα, Φρόσω Κοκόλα, και άλλους ηθοποιούς και πολλούς ερασιτέχνες- τεχνικούς και σπουδαστές του κινηματογράφου, αλλά και αυθεντικούς «μάρτυρες» του θέματος που ιστορούσε. Η ταινία, παρά τα «πέτρινα χρόνια» πήρε το Α' Βραβείο των κριτικών κινηματογράφου και την πρώτη τιμητική διάκριση του Διεθνούς Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης στα απριλιανά «πέτρινα χρόνια» (1973), ενώ τιμήθηκε και σε Διεθνές Φεστιβάλ της ΕΣΣΔ.
Η «Μαύρη γη», γυρισμένη σε 4.000 μέτρα όλο κι όλο νεγκατίφ, λόγω έλλειψης χρημάτων, περιγράφει ρεαλιστικά τις σκληρές έως εφιαλτικές συνθήκες εργασίες στα σμυριδωρυχεία της Απειράνθου Νάξου. Εργάτες του σμυριδωρυχείου και κάτοικοι του χωριού αναπαρέστησαν την άγρια εκμετάλλευσή τους στα ορυχεία και τη στερημένη ζωή τους, ενώ τα «αφεντικά» τους πλούτιζαν από την υπεραξία του μόχθου τους, αδιαφορώντας και για τη σωματική ακεραιότητά τους, ακόμα και για τη ζωή τους.

Στο βιβλίο "Ελληνικός Κινηματογράφος", η Αγλαΐα Μητροπούλου γράφει: "Ο Στέλιος Τατασόπουλος, από τους γεμάτους ενθουσιασμό νεαρούς που μαθήτευσαν κοντά στον Δημήτρη Γαζιάδη κι έπαιξε στις ταινίες του, γυρίζει τη "Μαύρη Γη", όπου περιγράφει τη σκληρή ζωή στα σμυριδωρυχεία της Απειράνθου της Νάξου. Η ταινία είναι γυρισμένη επί τόπου με συνεργασία όλων των κατοίκων του χωριού και των σμυριδωρύχων, είναι η δεύτερη νεορεαλιστική ταινία του ελληνικού κινηματογράφου και η πρώτη που ασχολείται με τη ζωή των εργατών ορυχείων και τα προβλήματα τους. Σ' αυτό το έργο - μαρτυρία, τα κοινωνικά προβλήματα παρουσιάζονται χωρίς έμφαση και γι' αυτό είναι πιο υποβλητικά.
Παρά τις κάποιες ατέλειες της ταινίας, ο Τατασόπουλος κατάφερε ν' αποφύγει κάθε εξωραϊσμό, η φωτογραφία του Τζανή Αλιφέρη είναι άμεση, λιτή σαν το παίξιμο των ηθοποιών (οι περισσότεροι είναι ερασιτέχνες, η ηθοποιία του Γιώργου Φούντα, λαμπρή) και σαν τη διακριτική ερωτική ιστορία που βοηθάει στο παρουσίασμα της αυστηρής και σκληρής ζωής του χωριού. Η ταινία αυτή, που, αντίθετα από το "Πικρό Ψωμί", προγραμματίστηκε σε τρεις από τις καλύτερες αίθουσες της Αθήνας ("Ρεξ" - "Πάνθεον" - "Αστυ"), είχε την ατυχία να πέσει στην εβδομάδα των εκλογών και παρά τον ομόφωνο έπαινο της κριτικής δεν είχε εμπορική επιτυχία που θα βοηθούσε τους αυτοσχέδιους παραγωγούς της να συνεχίσουν την καλλιτεχνική τους δραστηριότητα. (...) Ο Τατασόπουλος, έπειτα από μια δεύτερη προσπάθεια το 1954, πάλι με τη συνεργασία του Νίκου Σφυρόερα, γυρίζει το "Νησί των ανέμων", εμπνευσμένο από τη μοναξιά των γυναικών των ναυτικών, θα στραφεί στον εμπορικό κινηματογράφο και θα γυρίσει πολλές ταινίες".

«Ο κινηματογράφος είναι κίνηση, εναλλαγή εικόνων, ανθρωπιά και όχι υποθέσεις βίας και αρρωστημένης φαντασίας», έλεγε ο Στ. Τατασόπουλος, σε συνέντευξή του στο «Ριζοσπάστη» (12/'92).. Αργότερα, σε άλλη συνέντευξή του, επίσης στο «Ρ» (4/'97), τόνιζε πως «δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε παλιό και νέο κινηματογράφο. Μόνο ανάμεσα σε καλές και κακές ταινίες. Μπορεί μια ταινία να φαίνεται νέα, όμως πολλές φορές κάθε άλλο παρά κινηματογράφος είναι. Πρέπει να υπάρχει σενάριο, θέματα ζωντανά, που να ενδιαφέρουν τον κόσμο. Κάθε στιγμή αντιμετωπίζουμε καταστάσεις κοινωνικές πολύ άσχημες. Πρέπει να μιλήσουμε για την κοινωνία, να καλυτερέψουμε τη ζωή των ανθρώπων».

(πηγή άρθρα της εφημερίδας ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ φ. 15 Ιούλη 2000, 21 Σεπτέμβρη 2000  και 19 Γενάρη 1997)

 Θα σε περιμένω πάντα - Το νησί των ανέμων - Γυναίκες δίχως άντρες

 

Το νησί των ανέμων